Bu Yazıda Neler Var?
AIDS testi, HIV/AIDS tanısı koymak için kullanılan bir testtir. AIDS hastalığı İngilizcede Kazanılmış Bağışıklık Yetersizliği Sendromu anlamına gelen Acquired Immune Deficiency Syndrome cümlesindeki kelimelerin baş harflerinden oluşan bir kısaltmadır. Hastalığa neden olan HIV virüsü, vücudun savunma sistemini tahrip ederek vücutta ağır enfeksiyonlar ve bazı kanser hastalıklarının ortaya çıkmasına neden olur.
AIDS yani HIV enfeksiyonu açısından tarama ve tanı amacıyla yapılan bir testidir. Bu testte bakılan virüse karşı vücudun salgılamış olduğu antikorlardır. Bu antikorları tespit etmede genellikle ELIZA metodu kullanılır. Bu yüzden bu teste halk arasında ELIZA testi de denir. Aslında ELIZA HIV’e özel bir test değil, kullanılan metodun adıdır. HIV haricinde yüzlerce değişik test için de bu metot kullanılır.
AIDS Testi Ne Zaman Yapılmalı?
HIV virüsü genellikle korunmasız cinsel ilişkiyle bulaşır. Virüs vücuda girdikten sonra, vücudun virüse karşı Anti-HIV antikorlarını oluşturması için yani bir başka deyişle HIV testinin pozitif olması için belli bir süre geçmesi gerekir. Yani şüpheli bir cinsel temastan hemen sonra bu testin yapılması aslında boşunadır. Üstelik test erken yapıldığı için sonuç negatif çıkacağından, gerçekten virüs ile temas edilmiş olsa bile (hastalık kapılsa bile) test sonucu negatif çıkacağından, kişi belki de test sonucum negatif çıktı diye bir daha test yaptırmayacak ve AIDS hastalığına yakalanacaktır.
p24 Testi
Şüpheli cinsel ilişki ya da kan ürünü alımı durumunda, eğer yaptırılacaksa ilk önce p24 testi yaptırılmalıdır. P24, HIV virüsün yapısında bulunan bir proteindir. Testin pozitif olması demek (eğer yanlış pozitiflik yoksa) kişinin vücuduna virüsün girdiği anlamına gelir. Bu test, virüs vücuda girdikten yaklaşık 10 ile 21. gün arsında pozitif olur ve 90. güne kadar bakılabilir.
Anti-HIV (ELIZA) Testi
Kanda anti-HIV antikorlarının pozitif olması için ise ortalama 3-8. hafta geçmesi gerekir. Ancak Anti-HIV test sonucunun sağlıklı olması için 3 ay beklemek gerekir. Eğer test, 3.aydan önce yapıldıysa ve sonuç negatif ise, virüsün alınmadığını kesin olarak söylemek mümkün olmaz. Bu yüzden 2.aydan önce bu testin yapılması uygun değildir. Testi pozitif çıkar ise yalancı pozitiflikler olabileceğinde test tekrar yapılır. Bu durumda bu konuda en iyi test kabul edilen Western Blot testi ile doğrulama yapılmalıdır. Western blot testi, gp41, gp120, gp160, p18, p24, p31, p40, p65 ve p55/51 HIV antijenlerine karşı oluşmuş antikorları saptar.
Bu test ile sadece kanda HIV virüsüne karşı oluşmuş antikor bulunup bulunmadığı anlaşılır. Western Blot testi ile HIV virüsün hangi antijenine karşı antikor oluştuğu da saptanabilir. Birçok antijenik yapısı olan virüsün, erken dönemde vücut ancak küçük bir bölümüne karşı antikor oluşturabilir.
HIV/RNA PCR Testi
HIV tanısında kullanılan bir başka test ise HIV/RNA PCR testidir. Bu test en erken ve en doğru verir. Virüsün genetik yapısı çoğaltılır ve ölçülebilecek duruma getirilir. Bu test ile henüz antikor oluşmadan HIV virüsünü kanda tespit etmek mümkündür. Şüpheli temastan ya da kan alımından 10 gün sonra HIV PCR testi ile kanda virüs saptanabilir.
AIDS (HIV) Testi;
Şüpheli cinsel ilişki ya da kan ürünü kullanımı varsa HIV erken tanısı için, en erken 21 gün sonra p24 testi yapılır. Test negatifse herhangi bir sorun sorun yok. HIV/RNA PCR testi 10.günde pozitif olur, ancak 1.ayda yapılırsa %100’e yakın doğru sonuç verir.
Anti HIV testi 3. aydan önce yapılmamalıdır, çünkü bu dönemde yapılması yalancı negatiflik açısından risklidir. Şüpheli ilişki varsa ve p24 ya da HIV/RNA PCR testi negatif olsa bile 6.ayda tekrar Anti-HIV testi yapılması önerilir.
AIDS Testini Hangi Bölüm Yapar?
AIDS testi enfeksiyon hastalıkları ve klinik mikrobiyoloji bölümünün ilgi alanına girer. Enfeksiyon hastalıkları ve klinik mikrobiyoloji, bakteri, virüs, parazit ve mantar gibi mikroorganizmaların neden olduğu hastalıkların tanı ve tedavisi ile uğraşır.
