Anemi (Kansızlık) Nedir?

Anemi ya da halk dilindeki adıyla kansızlık, kırmızı kan hücreleri olarak da bilinen eritrositlerin kandaki miktarının azalmasıdır. Eritrosit, alyuvar adıyla da bilinir. Eritrosit hücrelerinin içinde hemoglobin adı verilen bir protein bulunur. Kana rengini veren ve hücrelere oksijenin taşıyan hemoglobin denilen bu maddedir. Hemoglobin, kırmızı kan hücreleri içerisinde yer alır. Temel görevi oksijeni bağlayıp dokulara taşımaktır.

Anemi Nedir?

Kanda bulunan hemoglobin proteinin miktarının azalmasına ya da alyuvarların sayısının normalin altına düşmesine anemi (kansızlık) adı verilir. Kansızlık doğuştan olabileceği gibi, sonradan da ortaya çıkabilir. Aneminin kendi arasında birçok türleri bulunmaktadır:

Aneminin Zararları Nelerdir?

Kansızlık eğer tedavi edilmezse vücutta bazı sorunlara yol açabilir. Kan hücrelerindeki ya da hemoglobin maddesindeki yetersizlik demek olan kansızlık durumunda, dokular oksijensiz kalır. Dokunun oksijensiz kalmasına hipoksi denir. Yeteri kadar oksijen taşınmayan dokular, bir süre sonra görevlerini yerine getirmekte zorlanmaya başlar.

Vücutta başta beyin olmak üzere bir çok organ oksijensizliğe karşı son derece duyarlıdır. Oksijen yetersizliğinden dolayı tüm iç organlar ve kaslar çalışmakta sıkıntıya düşer. kansızlığa bağlı, vücudun değişik yerlerinde ağrılar, unutkanlık, duygu durum bozuklukları, sinirlilik, unutkanlık, el ve ayaklarda  uyuşmalar görülebilir.

Anemi Nedenleri Nelerdir?

Anemiler doğuştan olma ya da sonradan olma diye ikiye ayrılır. Doğuştan olmayıp, sonradan  ortaya çıkan aneminin en önemli üç nedeni;  demir eksikliği, B12 vitamini eksikliği ve folik asit eksikliğidir.

Demir, hemoglobin yapımında kullanılır. Bu yüzden vücutta yeterli miktarda demir yoksa, hemoglobin üretilemez ve anemi meydana gelir. Demir yetersizliğine bağlı ortaya çıkan bu duruma demir eksikliği anemisi adı verilir. Demir eksikliği anemisinin en önemli nedenleri, demirden fakir gıdalarla beslenme, mide ve bağırsak hastalıkları ve bazı kadınlarda görülen aşırı adet kanamasıdır.

Folik asit ve B12 vitamini, eritrosit yapımında görevli olan maddelerdir. Bu yüzden folik asit ve  B12 vitamini eksikliği de anemiye neden olur. Genellikle neden, folik asit ve B 12 vitamini açısından fakir gıdalarla beslenmektir. Özellikle B 12 açısından zengin olan kırmızı etin az tüketimi veya hiç tüketilmemesi, vücutta B12 ve demir eksikliğine yol açar.  Sebze tüketimi az olan kişilerde de folik asit eksikliği sık görülür.

Anemilerin bir diğer nedeni ise kanamalardır. Kanamalar yaralanmalara ya da ülser, bağırsak yarası ya da kanseri gibi bazı hastalıklara bağlı olabilir. Yukarıda da değinildiği gibi, bazı kadınlarda ay başı kanamaları çok şiddetli olabilir.

Kronik hastalıklar da anemiye neden olabilir.

Bazı anemiler ise doğuştandır. Bunlar genellikle genetik faktörlere bağlıdır. Halk arasında Akdeniz anemisi olarak bilinen talasemiler ve orak hücre hastalığı, doğuştan olan anemilerdir.

Anemi Belirtileri Nelerdir?

Aneminin en önemli belirtileri şunlardır;

• Halsizlik, bitkinlik, yorgunluk
• Yüzde, gözde ve tırnak yataklarında solgunluk
• Baş dönmesi
• Kalp çarpıntısı
• Unutkanlık
• Saç dökülmesi
• Kulak çınlaması
• Çabuk yorulma
• Üşüme
• Nefes darlığı
• Dudakta çatlaklar
• Göz kararması
• Göz kararması
• Huzursuz bacak sendromu
• Konsantrasyon bozukluğu

Aneminin Tanısı Nasıl Konur?

Anemi toplumda sık görülen bir durumdur. Her toplumda, her ırkta ve her yaş grubunda görülmektedir. Anemi tanısı için öncelikle hastanın şikayetlerinin dinlenmesi gerekir. Ailede talasemi ya da orak hücre anemisi gibi hastalıkların olup olmadığı sorgulanır.

Daha sonra hasta muayene edilir. Gözlerine, tırnaklarına ve ağız içlerine bakılır. Siteteskop ile kalp atışları ve hızı dinlenir. Hastanın soluk alıp vermesi kontrol edilir. Karın muayene edilerek, dalak ve karaciğerde şişme olup olmadığına bakılır.

Gerekli olan laboratuvar tahlil ve tetkikler istenir.  Aneminin tipini ve şiddetini anlamak için bazı kan tahlilleri istenilebilir. Kansızlık şüphesinde öncelikle tam kan sayımı adı verilen bir test yapılır. Tam kan sayımı, hemoglobin ve hematokrit değerlerini, alyuvarların, akyuvarların ve trombosit hücrelerinin sayısını gösterir.

Eğer tam kan sayımı, tanı koymakta yetersiz kalırsa bu durumda hemoglobin elektroforezi, retikülosit sayımı, serum demiri ve serum ferritin değerleri gösteren testler yapılır.

Ayrıca, aneminin bir başka hastalığa bağlı olduğu düşünülüyorsa, bu hastalıkla ilgili gerekli tetkikler yapılır. Örneğin, bağırsaklardan kaynaklanan bir kanamaya bağlı anemiden şüphe edilirse, dışkıda gizli kan ve kolonoskopi yapılması gerekir. Yine, kadınlarda rahim ya da serviks kanserine bağlı kanamalar olabileceği düşünülüyorsa, hastaya jinekolojik muayene yapılması gerekir.

Anemi Tedavi Nasıl Yapılır?

Anemi tespit edildiğinde, an önce tedavisi planlanmalı ve başlamalıdır. Aneminin nedeni genetik faktörler olabileceği gibi, beslenme eksikliği de olabilir.  Anemi tedavisi, aneminin türüne ve şiddetine göre değişir. Öncelikle anemiye neden olan bir durum varsa, bu durumun ortadan kaldırılması gerekir. Örneğin aneminin nedeni demir eksikliği ve folik asit eksikliği ise, yeşil ağırlıklı sebze ve meyveler tüketilmelidir. Ayrıca eksik olan bu maddeleri, dışarıdan alınacak takviyelerle de gidermek mümkündür. B12 vitamini eksikliği sonucu ortaya çıkan anemilerde, ağız ya da enjeksiyon yoluyla vitamin takviyesi yapılabilir.

Anemi daha ileri bir aşamaya gelmişse, kan nakli ya da ilik kök hücre nakli yapılabilir. Kanamaya neden olan bir hastalık varsa, bu hastalığın cerrahi olarak tedavisi yapılmalıdır.

Anemiye Hangi Bölüm Bakar?

Anemi ya da diğer adıyla kansızlık hematoloji bölümünün ilgi alanına girer. Hematoloji, kan hastalıklarının tanı ve tedavisi ile ilgilenen bir tıp bölümüdür. Bu konuda uzman doktorlara hematolog adı verilir.