Bu Yazıda Neler Var?
Grip ve koronavirüs arasındaki fark nedir? Bu makalede grip ve koronavirüs hastalıklarını ayrı ayrı inceleyecek, her iki hastalık arasındaki farkları sizlere anlatmaya çalışacağız.
Grip Nedir?
Grip ve koronavirüs karıştırılabilir. Grip (influenza), influenza virüslerinin neden olduğu solunum yolu enfeksiyon hastalığıdır. İnfluenza A ve B virüsleri ile oluşan, hızlı bulaşan, ateşli, ani gelişen, genellikle burun, boğaz ve akciğerleri tutabilen bir hastalıktır.
Enfeksiyon sıklığı çocuklarda yüksek olup, 65 yaş üstü insanlarda, 2 yaş altı çocuklarda ve yüksek risk taşıyan diğer hastalarda daha yüksektir.
İnfluenza virüsleri enfekte kişilerden kolayca bulaşabilir. Hastanın hapşırma, öksürme ve konuşması ile çevreye saçılan küçük damlacıklarla ve hastaya temas halinde virüs bulaşabilir.
Virüs nemli ve düşük ısılı ortamda canlılığını korur, bu sebeple sonbahar ve kış aylarında daha yaygın görülmektedir.
Enfekte olan kişiler enfeksiyon başlamadan iki gün önce ile hastalık belirtileri başladıktan yedi gün sonraya kadar virüs yayabilirler. Duyarlı kişilerin bu süre içinde hasta olma oranı yüksektir.
Grip olan kişiler taşıyıcı değildir ancak çocuklar virüsü daha uzun süre yayar.
Sağlıklı bireylerde genellikle bir hafta içinde kendiliğinden iyileşen grip, bazı risk grubundaki kişilerde ağır ve ölümle sonuçlanabilecek komplikasyonlara yol açabilir. Hasta grubunun %5-20 oranında zatürre, bronşit, sinüzit, orta kulak iltihabı gibi hastalıklar da ortaya çıkabilir. Bu nedenle erken tanı önemlidir.
Dünyada her yıl 350 milyon kişinin bu hastalığa yakalandığı bilinmektedir.
Gribin Belirtileri Nelerdir?
• Ani başlayan yüksek ateş
• Baş ağrısı
• Kas ağrısı
• Kuru öksürük
• Boğaz ağrısı
• Burun tıkanması
• Gözlerde sulanma
• Aşırı halsizlik
• Bulantı
Belirtiler genellikle 3-5 gün sürer. Kuru öksürük, boğaz ağrısı, burun akıntısı 2 hafta sürebilir.
Grip Tedavisi Nasıl Olur?
Grip tanısı genelde hastanın hikayesi doğrultusunda fizik muayene ile konulur. Ancak kesin tanı virüsün izolasyonu ile konabilir. Virüs izolasyonu özel sistemler gerektirdiğinden ve uzun zaman almasından dolayı pek tercih edilmemektedir.
Eliza kitleri çabuk sonuç verdiğinden günümüzde yaygın olarak kullanılır. Bu kitler sayesinde balgamda, burun ve boğaz salgısında bulunan İnfluenza A ve B virüsleri kısa sürede tespit edilmektedir. Aşıların hazırlanmasında bu bilgilerden yararlanılır. Fakat rutin gribal enfeksiyon tanısında Eliza testi pratik değildir.
Tanı konulduktan sonra tedavi aşamasına geçilir. İlaç kullanımında antibiyotik alımı etkili değildir ve gereksiz yere kullanılır. Antibiyotikler zatürre, sinüzit, orta kulak iltihabı gibi enfeksiyonlarda gerek duyulursa uzman görüşüyle kullanılır.
Genel olarak bol istirahat, bol sıvı tüketimi, kişinin ılık ve rahat ortamda bulunması, mukusu yumuşatmak, boğaz ağrısının giderilmesi için tuzlu su ile gargara yapılması, su buharı kullanarak ortamın neminin arttırılması oldukça yararlıdır. Kişi kesinlikle sigara içmemeli ve bulunduğu ortamda sigara içilmemelidir.
Tedavi için kullanılan dört virüs ilacı vardır. Bunlar Amantadine, Rimantadine, Zanamivir, Oseltamivir’dir ve kesinlikle doktor gözetiminde kullanılmalıdır. Tedaviden beklenen esas yarar, grip semptomlarının kısa sürede giderilmesidir.
Zanamivir ve Oseltamivir grip semptomlarının şiddetini ve süresini azaltan ilaçlardır. Oseltamivir oral yolla kullanılan tablet ve şurup formundadır. Yan etkileri %10-15 oranında bulantı, kusma ve nadiren de aşırı cilt döküntüleri yapabilmektedir.
Zanamivir ağız yoluyla iyi emilmez bu yüzden diskhaler yardımıyla kullanılır. Böbrek ve karaciğer yetmezliğinde doz ayarı gerekmez. Yan etkileri bulantı, diyare, öksürük, baş ağrısı ve baş dönmesi olabilir.
Grip olan çocuklarda ve gençlerde Aspirin kullanılması tavsiye edilmez. Çünkü Aspirin nadiren de olsa görülen ve tehlikeli olan Reye Sendromu’na yol açabilir.
Tedavide genelde ağrı kesici ve ateş düşürücü ilaçlar kullanılır.
Gribe Ne İyi Gelir?
Grip sezonundan önce aşı olmak faydalıdır fakat aşı olmak gripten %100 korunmak demek değildir.Koruyuculuk %70-90 arasındadır. Aşılama sayesinde hastalığın ağır geçmesi ve komplikasyonlar önlenir. Aşının yan etkilerinden dolayı aşılanmadan önce doktora danışılması gerekir.
Destek tedavi yöntemleri olan istirahat, bol sıvı tüketimi, gargara, sigara içmemek, bulunduğumuz ortamı havalandırmak ve nemli tutmak dışında taze meyve ve sebze tüketimi de önemlidir. Eller sık sık yıkanmalıdır. Bazı bitki çayları da gribe iyi gelir.
Risk grubunda bulunmayan ve immün sisteminde sorun olmayan hastalar destek tedavi yöntemleri ile virüsü kısa sürede atlatabilir.
Grip ve koronavirüs birbiriyle karıştırılabilir. Koronavirüs; hem hayvanlarda hem insanlarda bulunan geniş bir virüs ailesidir. Bunların bazıları soğuk algınlığına sebep olurken bazıları da MERS, SARS gibi ciddi hastalıklara neden olmaktadır.
COVİD-19 olarak adlandırılan yeni tip koronavirüs daha önce insanlarda görülmemiştir. İlk kez 31 Aralık 2019’da Çin’in Hubei eyaletinin Wuhan şehrinde insanlarda hastalık yaptığı saptanmıştır.
COVID-19’un kaynağı kesin olarak tespit edilememiştir ancak yapılan çalışmalar doğrultusunda Huanan Deniz Ürünleri Toptan Satış Pazarında yapılan yasadışı vahşi hayvan satışı kaynak olarak düşünülmektedir. Önce hayvandan insana bulaşan virüsün insandan insana bulaştığı da zamanla anlaşılmıştır.
Hastalık ilk kez görüldüğünden ve yeterli bilgi olmadığından tedavi sürecinde zorluklar yaşanmış bu nedenle hastalık hızlı bir şekilde yayılmıştır. Kıtalar arası yayılma sonucunda ciddi boyutlara ulaşan hastalık Dünya Sağlık Örgütü tarafından ‘pandemi’ olarak kabul edilmiştir. Pandemi, dünyada birden fazla kıtada ve çok sayıda ülkede etki gösteren salgın hastalıklar için kullanılan bir terimdir.
Mevcut hastaların tedavileri yapılırken bir yandan da hastalığın daha fazla yayılmaması için önlemler alınmaya başlanmıştır. Aynı zamanda hastalığın tedavisi için yeni edinilen bilgilerle bilimsel çalışmalar devam etmekte ve sürekli güncellenmektedir.
Hastalığın kaynağı kesin olarak bilinmese de bulaş yolları kesin olarak bilinmektedir ve bu hastalıktan korunma açısından çok önemlidir.
Hastalık damlacık yoluyla bulaşmaktadır. Hastaların öksürme, hapşırma yoluyla çevreye saçtıkları mikro damlacıklara diğer kişilerin teması halinde bulaşması söz konusudur.
Hastalık belirtileri göstermeyen kişilerin de solunum yolu salgılarında virüs tespit edilmiştir. Bu kişiler hastalık belirtisi gösterenlere oranla daha az bulaş riski taşırlar.
Hastalık belirtilerinin ortaya çıkması için gereken ortalama süre 5-6 gün olduğu gözlemlenmiştir. Ancak COVID-19’un bulaştırıcılık süresi kesin olarak bilinmemektedir.
En yaygın belirtiler:
• Ateş
• Kuru öksürük
• Yorgunluk
Daha seyrek görülen belirtiler:
• Ağrı ve sızı
• Boğaz ağrısı
• İshal
• Baş ağrısı
• Tat alma veya koku duyusunun kaybı
• Ciltte döküntü
• El veya ayak parmaklarında renk değişimi
Ciddi belirtiler:
• Solunum güçlüğü
• Nefes darlığı
• Göğüs ağrısı
• Göğüste baskı
• Konuşma veya hareket kaybı
Daha ciddi vakalarda ise pnömoni, ağır akut solunum yolu enfeksiyonu, böbrek yetmezliği gelişmekte ve hatta ölüm ile sonuçlanmaktadır.
Koronavirüs tedavisi ve aşı geliştirme çalışmaları devam etmektedir. Kesin bir tedavi yöntemi bulunmamaktadır.
Yaygın şekilde uygulanan tedavi yöntemlerinden biri yüzüstü yatırmadır. Hastalar yüzüstü yatarak daha rahat nefes alırlar ve bazı hastalar bu sayede solunum cihazına ihtiyaç duymazlar. Bu yöntem tüm dünya genelinde koronavirüs hastalığı tedavisinde kullanılmaktadır.
Diğer bir yöntem solunum cihazıdır. Ciddi solunum yolu hastalıklarında solunum cihazı hayati önem taşır. Hastalarda buruna bağlanan oksijen tüpleri ya da solunum yollarından geçen borular sayesinde solunuma destek verilir.
Koronavirüs tedavisinde antibiyotikler işe yaramaz. Çünkü koronavirüs bir bakteri değildir.
Bir diğer yöntem, içinde bulunduğumuz durumun aciliyeti ve bilimsel verilerin kısıtlılığı nedeniyle etkili olabileceği düşünülen tedavi seçeneklerinin kullanılmasıdır.
Bunlardan bazıları:
• Hidroksiklorokin
• Azitromisin
• Favipiravir
• Lopinavir
• Ritonavir
Bu ilaçlar hastanın gebe, ağır seyirli, hafif seyirli, komplike olma düzeyine göre farklı dozlarda ve sıklıkta uygulanmaktadır.
Her virüs gibi koronavirüste de vücudun bağışıklık sistemini güçlü tutmak gerekir. Dengeli beslenme, düzenli ve kaliteli uyku, fiziksel aktivite gibi.
Koronavirüs tedavisini ayakta atlatan kişilerin kendini izolasyona alıp diğer kişilerden uzak durması gerekir. Virüs belirtileri göstermeyen hastalarda da bulaş riski vardır.
Grip ve koranavirüs arasındaki fark nedir? Birbirinden nasıl ayrılır? Mevsimsel gripte yüksek ateş, solunum sıkıntısı, eklem ve kas ağrıları şikayetleri olabilir. Genellikle akciğere kadar inmediği, üst solunum yolunda kaldığı için zatürreye sebep olmaz. Kuru öksürük olabilir. Hastanın ateşinin yüksek olması hastalığı ağır geçirmesine sebep olur.
COVID-19 da aynı şikayetlerle başlar. Yani kuru öksürük, yüksek ateş, boğaz ağrısı ile başlar ancak en önemli farkı virüsün akciğerlere çok hızlı inmesidir. Akciğerlere indiği için de balgam yapar ve bazı hastalarda zatürreye neden olur. Zatürre sonucunda da hastanın hastaneye yatışı gerekir.
Her burun akıntısı olan, öksüren, hapşıran, yüksek ateşi olan COVID-19 değildir. Bu tür şikayetlerde test yaptırmak ve sonuca göre tanı konulması gerekir.
