Bu Yazıda Neler Var?
Kortizon, kortikosteroid gurubunda yer alan bir hormon ilacıdır. Bağışıklık sitemini baskılayıcı özelliği nedeniyle, alerjiyi önleyici ve iltihap kurutucu özelliklerinden dolayı kullanılır. Bağışıklık sisteminden kaynaklanan hastalıkların tedavisinde kullanılan bir ilaçtır. Bu ilaçlar vücuttaki kortizol hormonunun işlevini yerine getirir. Ayrıca etki olarak bu hormondan daha güçlüdür. Bu ilaç çok sayıda hastalığın tedavisinde etkin olarak kullanılır.
Kortizon, böbrek üstü bezinde üretilen kortizol hormonunun yapay formu olarak tanımlanabilir. Bu hormon vücutta doğal olarak yer aldığında vücut yağlarının kana karışması ve şekere çevrilmesinde görev alır. Kortizol hormonu, stres ve hayati tehlike içeren durumlarda vücut tarafından kendi kendine salgılanır.
Kortizon Ne İçin Kullanılır?
Farklı romatizma hastalıklarının tedavisinde kullanılır. Sedef hastalığı, iltihaplı deri problemleri olduğunda merhem ve krem olarak uygulanır. Bu ilaçlar böbrek üstü bezlerinin yeterli miktarda kortizol salgılamaması durumunda reçete edilir.
Vücutta görülen iltihap ve şişlik şikayetlerinde, inflamasyonu yol açan moleküllerin salınımını önlemede kullanılabilir. Ayrıca mevsimsel görülen alerjik rahatsızlıklar, ülseratif kolit ve demir eksikliği durumlarında da kullanılabilir.
Kortizon şu hastalıkların tedavisinde kullanılır;
- Astım ve alerjik hastalıklar olması
- Sedef ve egzama gibi cilt hastalıkları
- Gut hastalığı tedavisi
- Adrenal yetmezliği tanısı
- Çeşitli anemi türlerinin tedavisi
- Romatoid artrit ve osteoartrit gibi farklı artrit türlerinde
- Çeşitli kanser tedavilerinde
- Tendinit (tendonun iltihabı)
- Lupus hastalığı
- Eklem iltihaplarında
Kortizon Nasıl Kullanılır?
Tablet ya da iğne olarak kullanılabilen bir ilaçtır. İki aşamada da kullanılma durumu farklıdır
Tablet Olarak Kullanımı: Genellikle tabletlerin ağızdan bir bardak su eşliğinde alınmasını önerir. İlaç her gün 1 defa alınmak üzere reçete edildiyse sabah 9 olmadan alınması önerilir. Farklı bir sıklıkla alınma durumu varsa da doktorun belirttiği takvim ve saatlere göre almanız gerekiyor. Doz ve tedavi süresi hastanın durumuna göre değişir. Ancak hastanın düzenli olarak ilacı aynı saatlerde alması gerekiyor. Hasta kendini iyi hissetmeye başladığında kortizonun kullanımı bırakılmamalıdır. Bu ilaç doktor tavsiyesiyle giderek azalacak bir şekilde bırakılmalıdır.
İğne Olarak Kullanımı: İğneleri vücutta belirli bölgelerde ortaya çıkan ağrı ya da iltihapları hafifletmede kullanılır. Ayak bileği, dirsek, kalça, omurga, bilek veya diz gibi eklemlere enjekte edilerek uygulanır. El ve ayak bölgelerindeki küçük eklemlerde dahi bu iğneler fayda sağlayacaktır.
Kortizon Kullananlar Nelere Dikkat Etmeli?
Kortizon kullanımı mutlaka doktor tavsiyesiyle olmalıdır. Ayrıca doktorun belirttiği şekilde ve saatlerde düzenli olarak tüketilmelidir. Bu ilacı hasta kendi tercihiyle doktor izni olmadan almamalıdır.
Kortizon kullanımı sırasında bazı hususlara dikkat etmek gerekir. Bunlar şunlardır;
- İlacın kullanımı sırasında sigaranın bırakılması, ayrıca alkol ve kafein tüketimi de en aza indirilmelidir.
- Kemik erimesi riskinin oluşmaması için kalsiyum açısından zengin besinler tüketilmeye başlanmalıdır.
- Kas kaybı yaşamamak adına protein açısından zengin bir diyete başlanmalıdır.
- Kolesterol seviyesinin yükselmemesi adına yağ açısından zengin besinler tüketilmemelidir. Yağsız bir beslenme alışkanlığı kazanılmalıdır.
- Katı ve doğmuş yağ tüketiminden kaçınmalıdır.
- Her yıl kemik yoğunluğu değerlendirme testi yaptırılmalıdır.
- İlaç kullanan hastalar aktif bir yaşama sahip olmalıdır. Günde en az 30 dakika boyuna yapılan yürüyüşler etkili olacaktır.
- Fitness ve aerobik gibi aktivitelere katılma süreci hızlandırılabilir.
- İlaç kullanımına bağlı iştah artar. Bu yüzden beslenmeye çok dikkat edilmelidir.
- Bu ilacı kullanan kişiler tuz tüketimini de sınırlandırmalıdır.
Kortizonun Formları Nelerdir?
Kortizonun çok çeşitli formları bulunmaktadır. Kortizonun mevcut formları şu şekildedir;
- Kortizon Kremi: Krem, köpük, jel gibi farklı formlarda üretilir. Deri iltihaplarındaki tedavilerde ve böcek ısırıklarının tedavisinde kullanılabilir.
- Kortizon Hapı: Ağız yoluyla alınan hap formları da bulunur. Mutlaka reçeteli olarak doktor kontrolünde kullanılmalıdır. Ayrıca kullanılan diğer ilaçlar hakkında doktora bilgi verilmelidir.
- Kortizon İğnesi: Bu ilacın iğne formunda da bulunmaktadır. Vücuda çeşitli eklem bölgelerinden enjekte edilerek uygulanır.
Kortizonu Kimler Kullanmamalıdır?
Birçok iltihap ve bağışıklık sisteminden kaynaklanan hastalığın tedavisinde kullanılan bir ilaçtır. Bu ilaçlar mutlaka doktor kontrolünde kullanılmalıdır. Bu yüzden kullanımı sırasında titiz davranmak gerekir.
Kortizon kullanmaması gereken kişiler şöyle sıralanabilir;
- Canlı aşı yaptırmış olanlar
- Kan basıncının yükselmesine yol açacağı için yüksek tansiyon hastaları
- Kan şekerini yükseltici ilaç kullananlar
- Diyabet hastaları
- Karaciğer ve böbrek hastaları
- Psikiyatrik hastalıkları olanlar
- Nöbet geçiren kişiler
- Gözde sağlık sorunları yaşayanlar
- Hamilelik dönemindeki kişiler
- Emzirme dönemindeki anneler kortizonu kullanmamalıdır.
Bu kişiler kortizon kullanmadan evvel doktor bilgisine başvurmalıdır.
Emzirme ve Hamilelik Döneminde Kortizon Kullanımı Nasıldır?
Hamilelik döneminde ve emzirme sürecinde anne adaylarının kortizon kullanımı annenin yararı ve yan etkiler de dikkate alınarak gerçekleştirilir. Genellikle annelerin hamilelik dönemi ve emzirme döneminde bu ilacı kullanması önerilmez. Ancak anne adayı risklere karşı tedavi daha önemliyse doktor kontrolünde bu ilacı reçeteli olarak kullanabilir.
Kortizon Yan Etkileri Nelerdir?
Kortizon yan etkileri çok fazla olabilir. Söz konusu yan etkilerden bir bölümü hafif durumlarken bazıları ciddi sorunlar da olabilir. Tedavi sırasındaki kortizon dozu artarsa ve tedavi süresi uzadıkça yan etki görülme olasılığı da yükselecektir.
Kortizon sık görülen yan etkileri şöyledir;
- Aşırı hareketli olma ve yerinde durmakta zorluk çekme
- Baş ağrısı şikayetleri
- Bilinçte bulanıklık yaşama
- Mide bulantısı ve kusma şikayetleri
- Ciltte kızarıklık ve akne oluşumu ile cildin incelmeye başlaması
- Aşırı derecede terlemeye başlama
- İştah açılımı ve kilo almada artış
- Uykuya dalmada zorlanma gibi durumlardır.
Kortizon kişide bazı ciddi yan etkiler de oluşturabilir. Kortizonun ciddi yan etkileri şöyle sıralanabilir;
- Alerjik Reaksiyonlar: Ciltte döküntü ve kaşıntı şikayetlerinde artış; yüz dudak ve dilde şişme gibi alerjik reaksiyonlar
- Sıvı ve Elektrolit Dengesizliği: Vücudun daha fazla sıvı tutması ve ödem oluşumları oluşur. Çok nadir olmakla birlikte kalp yetmezliği gelişebilir. Nefes darlığı, bacak şişmesi, nabızda artış kalp yetmezliği belirtileri olacaktır.
- Kas ve Kemik Sorunları: Kaslarda güçsüzlük ve tendon yırtılmaları, kemik erimesi ve omurga kemiklerinde kırık oluşumu
- Mide Problemler: Peptik ülser oluşumu kaynaklı karın ağrısı ve siyah renkli dışkı üretimi
- Göz Problemleri: Göz içi basıncının artmasına bağlı olarak bulanık görme ve çift görme gibi sorunlar
- Kortizon çocukluk döneminde büyüme ve gelişim sorunları oluşturabilir.
- Kortizona bağlı kasılma şikayetleri de görülebilir.
Kortizon doktor kontrolünde belirtilen doz ve sürelerde kullanıldığında yukarıdaki yan etkilerin görülme olasılığı en aza iner. Bu yan etkiler görülmeye başladığında hemen bir uzmana başvurulması gerekir.
Kortizon Fiyat Nedir?
Kortizon ilacı hap, krem ve iğne gibi farklı formlarda satışa sunulduğu için satış fiyatları da değişken olacaktır. 15 TL’den başlayarak daha yüksek tutarlarda da satışa sunulabilir. Kortizon fiyatı bilgisi için bir eczaneye başvurmak doğru olacaktır.
