Uyku Nedir?

Uyku nedir? Neden uyuruz? Uyurken neler olur? Uyku bozukluğu neden olur? Bu yazıda uyku ile ilgili tüm detayları bulacaksınız. Uyku, canlılar için gerekli olan doğal dinlenme şeklidir. Canlılar günlük faaliyetlerini gerçekleştirmek için uykuya ihtiyaç duyarlar. İnsanlar hayatlarının en az 1/3’ünü uyuyarak geçirmektedir.

Uyku Nedir?

Uyku, tamamen şuursuzluk hali değildir. Günlük aktivitelerin sağlanabilmesi için bir hazırlık sürecidir. Uyku esnasında büyüme hormonları salgılanır ve büyüme faaliyetleri gerçekleştirilir, vücut dinlenir, hasarlı organlar onarılır, bazı enzim ve proteinler salgılanır, beyin bir gün önce aldığı bilgiyi işler ve hafıza yeniden yapılandırılır. Savunma, sinir, kas ve iskelet sistemlerinin yeni güne hazırlığı yapılır. Vücut fonksiyonlarını olumsuz etkileyen bir çok faktörün vücuttan uzaklaştırılması için adeta bir temizlik yapılmaktadır. Ayrıca gündüz öğrenilen her şey aslında gece uykuda hafızaya kaydedilir. Tüm bunlar canlılar için uykunun önemini anlamaya yarayan faktörlerden bazılarıdır.

Uyurken Neler Olur?

Uyurken karaciğer, böbrek, bağırsak ve kalp gibi organların faaliyetleri yavaşlamaktadır. Bu sayede dinlenmeleri mümkündür. Ancak metabolizma bir anda yavaşlamaz, kademeli olarak yavaşlama gözlenir. Bazı insanlarda ise bunun tam tersi olarak metabolizma hızlanabilir. Örneğin, günlük uyku ihtiyacı kadar uyuyan insanların daha az uyuyanlara göre daha fazla kalori yaktığı bilinmektedir. Uzun süreli aç kalmak ise vücudun zorlu bir sürece geçtiğini düşünerek savunmaya geçmesine ve metabolizmanın yavaşlamasına neden olmaktadır.

Uyku esnasında kişi, bilinçaltındaki bastırılmış duygular ve korkularla yüzleşir. Rüyaların da bu nedenle gerçekleştiği düşünülmektedir.

Düzensiz Uyku Nelere Sebep Olur?

Düzensiz uyku vücutta ciddi sorunlara neden olabilmektedir. Uykunun sürekli bölünmesi veya yeterli miktarda uyumama vücudun dinlenmesini engelleyerek yorgun olmaya neden olur. Yorgunluğun yanı sıra uzun süreli düzensiz uyku ise hipertansiyon, kalp hastalıkları ve hatta kalp ve akciğer yetmezliğine sebep olabilmektedir.

Düzenli Uykunun Faydaları Nelerdir?

• Hastalıklara yakalanma oranını azaltır
• Sindirim sistemini rahatlatır
• Vücudun kendini yenilemesini sağlar
• Büyüme hormonunun salgılanmasını arttırır
• Cinsel hayatı canlandırır
• Kronik ağrıları azaltır
• Kilo kontrolünü sağlar
• Stres kontrolünü düzenler
• Hafızayı güçlendirir
• Kalp sağlığını güçlendirir
• Öğrenmeyi kolaylaştırır
• Odak duyusunu güçlendirir
• Mental yetenekleri güçlendirir
• Ömrü uzatır
• Yaşam kalitesini arttırır

Düzenli Uyku Uyumak İçin Neler Yapabiliriz?

• Gün içerisinde uyumaktan kaçınmak
• Her gün aynı saatte uyuyup aynı saatte uyanarak uyku düzenini sağlamak
• Kitap okumak
• Gün içinde yürüyüş gibi hafif egzersizler yapmak
• Uyumadan önce odayı havalandırmak ve ısı seviyesini iyi ayarlamak
• Uyumadan önce sıcak duş almak
• Kahve gibi uyarıcıları azaltmak
• Alkol tüketimine dikkat etmek
• Yatmadan önce yediklerimize dikkat etmek

Uyku Nedir? Günde Kaç Saat Uyumalıyız?

Sağlıklı bir uyku için gerekli olan uyku süresi yaşa, genetik faktörlere, mevsime, yaşanılan bölgeye ve yapılan işe bağlı olarak kişiden kişiye değişmektedir. Uyku süresinin yanı sıra kaliteli uyku vücudun dinlenmesi için oldukça önemlidir.

Ortalama olarak;

Yeni doğan bebeklerde 18-20 saat,

Küçük çocuklarda 14-16 saat,

Okul çağındaki çocuklarda 9-10 saat,

Yetişkinlerde 7-8 saat,

Yaşlılarda ise 5-7 saat aralığında uyku süresi idealdir.

Uyku Bozukluklarının Sebepleri Nelerdir?

Uyku Nedir? Uyku Apnesi Ne Demek?

Uyku apnesi, gündüzleri çok fazla uyuklama, uyku sırasında nefessiz kalma, horlama, baş ağrısı ve yorgunluk gibi belirtiler sonucu anlaşılmaktadır. Kilolu hastalarda kilo vermek rahatsızlığın hafiflemesine yardımcı olurken hafif vakaların tedavi edilmesi ameliyatla gerçekleştirilebilmektedir.

Narkolepsi

Gündüzleri çok fazla uyuma isteği ve kısa süreli uyku atakları narkolepsi belirtilerindendir. Bu kısa süreli uyku sırasında rüya ve halüsinasyonlar görülebilir. Uyandıktan sonra hareket edememe, gülme veya öfke sonucu oluşan kasların kontrol edilememesi de narkolepsi belirtileri arasındadır. Bu rahatsızlığın ilaçla tedavisi mümkündür.

Huzursuz Bacak Sendromu

Bu sendrom, vücut hareketsizken bacakları hareket ettirme isteği sonucunda oluşmaktadır. Uyku sırasında bu istek ortaya çıkarsa uyumaya engel olup, uyuşma ve karıncalaşma hissi yaratmaktadır. Egzersizler ile tamamen düzelmesi mümkündür.

İnsomnia (Uyuyamama Hastalığı)

Uykuya dalamama, erken saatlerde uyanma ve sürekli uykunun bölünmesi insomnia belirtilerindendir.

Bunların yanı sıra yaş, kabus görme, psikolojik sorunlar, depresyon, kullanılan ilaçlar, yaşam stili, kalp rahatsızlıkları, aşırı kafein tüketimi gibi nedenler de uyku bozukluklarına neden olan etkenlerdendir.

Uyku Nedir? Uyku Bozukluklarına Hangi Bölüm Bakar?

Uyku bozukluklarının olumsuz etkileri tedavi edilmediğinde ileri sağlık sorunlarına neden olabilir. Uyku bozukluğu belirtilerine sahip kişilerin teşhis ve tedavi için hastanelerin nöroloji polikliniklerine başvurması gerekmektedir.